Politiek

Geplaatst 4 weken geleden

Zapad-2025: Van de Poolse nachthemel tot de Litouwse grenzen — De Russische escalatie in beweging

De jaarlijkse Zapad-oefeningen waren altijd al een spektakel, maar Zapad-2025 heeft zijn eigen script doorbroken. Wat ooit werd aangekondigd als een defensief oorlogsspel op Wit-Russisch grondgebied, is nu overgeslagen naar het luchtruim van de NAVO. Eerst kwamen er drones boven Polen, die brokstukken achterlieten in dorpen en de aanleiding vormden voor overleg over Artikel 4. Vervolgens meldde Litouwen binnen enkele uren dat ongeïdentificeerde vliegtuigen de grens met Wit-Rusland waren gepasseerd. Dit zijn geen op zichzelf staande incidenten. Ze zijn het levende bewijs dat de grenzen tussen oefeningen en confrontaties in de echte wereld vrijwel zijn verdwenen.

Een oorlogsspel dat weigert op de kaart te blijven

Zapad-2025 beperkt zich niet tot Wit-Russische oefenterreinen of gescripte gevechtskaarten. Het dringt door tot het echte Europese luchtruim, en de boodschap kan niet duidelijker zijn: dit is geen generale repetitie, het is een oefening tegen de NAVO zelf.

De dronegolf boven Polen

In de nacht van 9 op 10 september vlogen negentien drones het Poolse luchtruim binnen, sommige stortten neer in dorpen zoals Wyryki en Czosnówka, andere werden pas onderschept nadat Polen de luchthavens van Warschau tot Rzeszów had gesloten. NAVO-gevechtsvliegtuigen sprongen op, Patriot- en NASAMS-systemen lichtten op en Artikel 4 werd ingeroepen. Moskou reageerde afwijzend: de media spotten met Polen omdat het "overdreven" reageerde op wat zij lokmiddelen noemden, terwijl pro-Kremlin-media het incident presenteerden als een opzettelijke "nuchterheidstest".

De schending van het Litouwse luchtruim

Tegen de ochtend van 10 september was de escalatie verder gevorderd. De NAVO meldde rond 10.00 uur dat twee onbekende vliegtuigen het Litouwse luchtruim vanuit Wit-Rusland waren binnengekomen. In tegenstelling tot drones, die nog steeds als verloren of vervalst kunnen worden beschouwd, zijn vliegtuigen onmiskenbaar herkenbaar. Dit was geen ongeluk, maar een direct signaal op de meest kwetsbare as van de NAVO, de Suwałki-corridor. De provocatie vergrootte het drukveld van Polen naar de Baltische staten, waardoor de risico's voor de hele alliantie toenamen.

De logica van escalatie

De volgorde is weloverwogen. Eerst drones om de verdediging te overweldigen en de reactiesnelheid te testen. Dan vliegtuigen om de soevereiniteit directer aan te vechten. Elke stap maakt duidelijk hoe de NAVO wel of niet zal reageren. Het patroon weerspiegelt de Russische doctrinaire ladder van escalatie, waar de ambiguïteit met elke zet kleiner wordt en de inzet scherper wordt.

Wit-Rusland als lanceerplatform

Wit-Rusland is geen passieve toeschouwer, maar de operationele springplank. Het ministerie van Defensie van Minsk probeerde de drones preventief af te schilderen als navigatiefouten veroorzaakt door elektronische oorlogsvoering, en beweerde zelfs dat Polen gewaarschuwd was. De schending van het luchtruim boven Litouwen wijst echter op coördinatie op een hoger niveau. De Uniestaat integreert Wit-Russisch grondgebied in zijn drukcampagne en normaliseert invallen als onderdeel van "oefeningen".

Een confrontatie die al begonnen is

Zapad-2025 heeft de grens van repetitie naar uitvoering overschreden. De nachthemel boven Polen was het eerste laboratorium, de grenzen van Litouwen de volgende stap. Wat volgt, kan leiden tot GNSS-storingen, invallen in andere Baltische staten of hybride provocaties op de grond. De oefening is al een confrontatie geworden, een die niet in simulatie is geënsceneerd, maar in de levende realiteit van de oostflank van de NAVO.

Terug naar overzicht

Ander nieuws

Bekijk al het nieuws