Ministerie betaalt € 925 miljoen voor toelatingstests: illegaal en zonder toezicht

Geplaatst 3 jaar geleden in onderwerp Gezondheidszorg

Het ministerie van VWS doneert € 925 miljoen voor sneltesten bij evenementen in een particuliere stichting. Deze constructie is hoogst ongebruikelijk, niet transparant en er is geen controle op de besteding van het geld. Bovendien is de opdracht aan de stichting niet aanbesteed, wat in strijd is met de wet. Dat blijkt uit onderzoek van Follow the Money.

De stichting Open Nederland, onder leiding van voormalig generaal Tom Middendorp, moet de komende maanden Nederland weer ontsluiten. Met behulp van 400.000 sneltesten per dag zouden Nederlanders straks terug moeten kunnen naar museum, dierentuin of bioscoop.

Een ambitieuze opdracht, die maar liefst 925 miljoen euro gaat kosten. Al dit geld krijgt de stichting van het ministerie, bevestigt een woordvoerder van het ministerie van VWS.

De stichting is onafhankelijk van de overheid en kan naar eigen inzicht bepalen hoe de 925 miljoen euro wordt besteed, volgens de statuten die zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel. De drie stichtingsdirecteuren - allen adviseurs - zijn verantwoordelijk voor het opzetten van de landelijke testinfrastructuur en de aansluiting op de Corona-app. Ze bepalen ook hun eigen beloning.

Het is onduidelijk hoe de overheid grip houdt op de besteding van het geld. Volgens het Handelsregister heeft de stichting geen raad van toezicht. Ook staat er in de statuten niets over transparantie, verantwoording, externe communicatie of eisen aan de besteding van gelden. Er is geen vereiste voor een audit door een externe accountant. Indien het bestuur besluit de stichting te ontbinden, kan het bestuur zelf over de resterende middelen beschikken. Er is geen wettelijke verplichting om het geld terug te geven aan VWS.

De opdrachtbrief aan de stichting moet meer duidelijkheid geven over de afspraken die het ministerie van VWS met de stichting maakt, maar is niet openbaar. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en stichting Open Nederland weigeren vragen van Follow the Money te beantwoorden.

Deskundigen verbazen zich over het gebrek aan transparantie rondom de stichting, die bijna een miljard euro aan publiek geld zal uitgeven. "Een belangrijke vraag is hoe de overheid ervoor zorgt en controleert dat zo'n enorm geldbedrag efficiënt en volgens de regels wordt besteed", zegt Elisabetta Manunza, hoogleraar aanbestedingsrecht aan de Universiteit Utrecht. 'Wat is hier bijvoorbeeld onduidelijk: welke afspraken gelden er tussen de overheid en deze stichting: hebben ze een uitvoeringsplicht? Waar is dat geregeld? Verdienen ze eraan? Hoeveel?'

Lees meer op Follow The Money